De Zilveren Weken

Na elke vakantie doorloopt een groep bepaalde fasen in het proces van groepsvorming. De eerste weken aan het begin van het schooljaar worden de Gouden Weken genoemd. Deze weken zijn bij uitstek geschikt om een fundament neer te zetten voor een goede groepsvorming en fijne sfeer.

Na elke vakantie doorloopt een groep bepaalde fasen in het proces van groepsvorming. De eerste weken aan het begin van het schooljaar worden de Gouden Weken genoemd. Deze weken zijn bij uitstek geschikt om een fundament neer te zetten voor een goede groepsvorming en fijne sfeer. De Week Tegen Pesten – die Stichting School & Veiligheid organiseert – helpt scholen daarbij.

De periode na de kerstvakantie is de Zilveren Weken. De Zilveren Weken zijn een goed moment om weer met elkaar stil te staan bij de sfeer en dynamiek in de groep. Met name de fase van storming kan in deze periode weer zorgen voor onrust in de groep. Hoewel groepsvorming een continu proces is, bieden De Zilveren Weken een mooie kans om deze storm te benutten. Blik met elkaar terug en kijk vooruit. Zo bepaal je samen opnieuw de norm en werk je aan een fijne en veilige groep.

Algemene tips

• Blik terug en kijk vooruit
  Wat vonden leerlingen fijn in de groep de eerste helft van het schooljaar? Wat vonden ze moeilijk met elkaar? Wat willen ze graag anders de komende periode? Spreek bijvoorbeeld doelen met elkaar af en bespreek hoe een ieder hier aan bij kan dragen.
• Herhaal de klassenafspraken en stel waar nodig bij
  Dit is het moment om de afspraken weer met elkaar onder de loep te nemen en waar nodig bij te stellen. Zijn er afspraken die niet meer nodig zijn of die jullie juist willen toevoegen?
• Aandacht voor het wij-gevoel
  Blijf leerlingen aanspreken op de gezamenlijke verantwoordelijkheid: wij zijn een groep, wij helpen elkaar, wij zorgen voor elkaar. Denk ook aan activiteiten die dit wij-gevoel versterken. Zie suggesties bij de doe-tips.
• Praat met elkaar over ‘jezelf kunnen zijn’
  Hoe meer je jezelf kunt zijn, hoe veiliger je je voelt in de groep. Hoeveel ruimte is er in de klas voor leerlingen om zichzelf te kunnen zijn en om af te mogen wijken van de norm? Denk bijvoorbeeld aan ruimte voor gender- en seksuele diversiteit. Gendi.nl biedt leraren inspiratie, tips en werkvormen.
• Blijf praten met ouders
  Samenwerking met ouders is een continu proces. Neem ouders ook mee de Zilveren Weken in en bied ook hen ruimte om terug te blikken en vooruit te kijken in het belang van het groepsproces.

We geven je hier ter inspiratie doe-, kijk- en leestips. In onderstaand filmpje vertellen we meer over de Zilveren Weken:

Doe-tips

Aan de slag met lesmaterialen, passend bij de Zilveren Weken.

Maak tijd om met de groep aan de slag te gaan met materialen en oefeningen die bijdragen aan een positieve groepsvorming. Ga na in welke fase de groep zit en pas hier de lessen op aan. Wij geven hieronder een aantal suggesties:

• Ga weer aan de slag met het lesmateriaal van de Week Tegen Pesten 2022: Grapje! Moet toch kunnen?! Met de gratis materialen kun je direct aan de slag met het werken aan positief gedrag en een fijne sfeer in de klas.
• Met de Kletskaartjes over pesten kun je gedurende het hele jaar het onderwerp ‘pesten’ met de leerlingen bespreken.
  Bijvoorbeeld in de Gouden of Zilveren weken als je extra aandacht besteedt aan de dynamiek en sfeer in de groep.
• Een mooi hulpmiddel om afspraken te herhalen en bij te stellen is het spel ‘Gedragen Gedrag’. Met dit spel maak je gewenst en ongewenst gedrag bespreekbaar en kom je samen tot regels en afspraken. Gendi.nl ontwikkelde de poster ‘Afgesproken!’ Deze poster gaat over taalgebruik (schelden, roepen of grapjes).
• Doe oefeningen met je klas bijvoorbeeld  de oefeningen voor de Zilveren Weken (pdf) waarin de leraar samen met de leerlingen werkt aan het onderling vertrouwen, actief leert luisteren en op zoek gaat naar onderlinge overeenkomsten.
• Maak met je (mentor)klas een frisse start met behulp van het lesmateriaal Happy new year –  speciaal voor de Zilveren Weken – van Respect Foundation. Er is een lesbrief voor het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het mbo.
• Doe de Sociale Shuffle (po). Een online tool die helpt de klas leuker en socialer te maken.
• Op deze website Grip op je groep – die hoort bij het gelijknamige boek – vind je extra gratis oefeningen (po)

Leestips

• ‘Maar één Week Tegen Pesten? Grapje zeker?’ – blog van Sjoukje Mos, adviseur inclusief schoolklimaat
• De Zilveren Weken – Boek Boaz Bijleveld. Een boek met praktische handvatten voor hoe je de Zilveren Weken vormgeeft. Boordevol spellen, energizers, cooperatieve werkvormen en evaluatievormen.
• Groepsdynamica in de klas–  artikel van Stichting School & Veiligheid.
• Handboek positieve groepsvorming – Maya Bakker-De Jong & Ivo Mijland
• Het inspiratieboek voor De Gelukkige Klas– Natasja de Kroon en Ingrid Nagtzaam.

Kijktip

• Wouter Siebers (leerkracht, teamleider en gedragsspecialist in het primair onderwijs) maakte voor ons dit filmpje bij het Week Tegen Pesten-thema Laat je zien (2018). Hij geeft informatie en tips voor de Zilveren Weken.  “Zie het als een pas op de plaats. Welk gedrag zie je bij de leerlingen na de vakantie? Kijk hoe je daar op in kunt spelen.”