Wij spelen tikkertje… en jij mag niet meedoen!

We interviewen Rosalie. Rosalie (32) woont samen met haar man Dave (34) en dochters (3 en 4) in een dorp vlakbij Rotterdam. Ze heeft het goed voor elkaar vindt ze zelf: een mooi huis, een fijne baan en een heerlijk gezin. Toch maakt ze zich sinds kort enorme zorgen. Haar basisschooltijd bestond vanaf groep 6 voornamelijk uit pesterijen en buitengesloten worden. Dit jaar gaat haar oudste dochter voor het eerst naar de basisschool. Staat haar dochter hetzelfde te wachten?

Wat is jouw eerste herinnering van die nare tijd?

“Ik was zelf erg timide. Een jaar of zeven en klein van stuk. Van me afbijten deed ik niet en in groep zes werd ik het mikpunt van de pesterijen van Eline. Eline was een jaar ouder dan de andere kinderen uit de klas en wist heel goed hoe zij de meiden om haar vingers kon winden. Ze was lang, had golvend haar en droeg dure merkkleding. Ze werd door haar ouders erg vrijgelaten en had een grote mond. Iets wat sommigen uit de klas erg stoer vonden.

Ze stootte mijn broodtrommel om, knoeide haar pakjes drinken over mijn tafel en trok – als de meester het niet zag- aan mijn haren. Van een vrolijk kind werd ik een bang, grijs muisje. Ik kan me nog heel goed herinneren hoe het voelde toen ik voor de eerste keer door haar werd buitengesloten”.

Kun je daar iets over vertellen?

“Ik had een vast groepje van vier vriendinnetjes, voordat Eline bij ons in de klas kwam in groep 6. Eline nam mijn plek in die groep over. Ik was te jong om te begrijpen dat de andere meisjes bang waren van Eline. Ik voelde mij door hen in de steek gelaten en buitengesloten. Op een dag brulde Eline naar de hele klas dat ze tikkertje wilde spelen. Iedereen stak zijn hand op om mee te doen; ook ik. Ik zag haar vluchtig iets fluisteren in het oor van een klasgenootje. Dat klasgenootje fluisterde iets in het oor van degene naast hem. Binnen enkele minuten had iedereen elkaar iets verteld, behalve mij. Tijdens het spelletje negeerde iedereen mij. Waar ik ook stond, ik werd niet aangetikt”.

De grond verdween onder mijn voeten. Ik voelde mij waardeloos; niet belangrijk. Het deed zoveel pijn! Wat bleek? Eline had de klasgenoten ingefluisterd dat ik niet mee mocht doen.

Heb je dit met volwassenen besproken?

“Mijn moeder merkte na een paar maanden dat ik niet meer de vrolijke Rosalie was die ik altijd was geweest. Ook wilde ik geen speelafspraken meer maken met mijn vaste vriendinnetjes. Ze probeerde te achterhalen wat er aan de hand was, maar ik liet niets los. Ik was bang dat het alleen maar erger zou worden. Uiteindelijk heeft ze een gesprek aangevraagd met de meester.

De leraar gaf aan dat hij mij altijd in een hoek zag zitten; maar niet goed wist wat hij eraan kon doen. Hij zou mij in de gaten houden, zei hij, maar hij dacht dat ik ‘gewoon verlegen’ was. Vanaf dat moment heeft mijn moeder zich erg ingezet voor mij. Ik kon altijd bij haar terecht. Ze deed haar best en zorgde ervoor dat ik mij bij haar altijd genoeg voelde. Gelukkig had ik wel leuke vriendjes en vriendinnetjes van tennisles en uit de buurt, waar ik mee kon spelen. Bij hen voelde ik mij ook veilig. Zij hielden mij op de been!”

Hoe verliep de rest van jouw basisschooltijd?

“Eline heeft altijd de macht gehouden over de klas. Ik heb me nooit op mijn gemak gevoeld, hoewel er in groep 7 een leraar was die wél zag wat er in de groep aan de hand was, en hoeveel invloed Eline had op de rest van de klas. Helaas ging zij halverwege het jaar met zwangerschapsverlof en begon alles weer van voren af aan.

We hebben nooit echt geleerd over de impact van pesten en moesten we voornamelijk zelf naar oplossingen zoeken. Dat is natuurlijk erg lastig als je zo jong bent. Ik voelde mij ook door de andere leerlingen en leraren in de steek gelaten”.

Door het constante buitensluiten had ik altijd het gevoel dat ik minder belangrijk was dan de rest. Dat gevoel is nooit helemaal weggegaan. Ik heb ook nooit begrepen waarom Eline mij koos.

Wat zijn de langetermijngevolgen geweest van deze pesterijen en het buitensluiten?

“Op de middelbare school was ik erg afwachtend. Wie wilde er nu vrienden met mij zijn? Toen ik ging studeren, geloofde ik niet dat ik goed genoeg was om mijn studie te halen. En als iemand met mij wilde samenwerken aan een project, ging ik bijna denken dat er iets achter zat! Ik ben altijd wantrouwend geweest, maar dankzij verschillende therapieën heb ik geleerd wat mijn sterktes zijn. En dat ook ik er mag zijn!

Toen ik Dave ontmoette in de kantine van de tennisclub, heeft hij zeker acht maanden zijn best moeten doen om mij zover te krijgen dat ik koffie met hem wilde gaan drinken. Ik ben altijd eerlijk geweest tegen mijn man. Over mijn angsten en mijn trauma’s, over de gebeurtenissen op de basisschool en mijn onzekerheden die volgden. Hij is erg begripvol, maar ik zie dat het soms lastig voor hem is te begrijpen waarom ik angstig ben of een situatie niet vertrouw. Zoals nu onze oudste dochter naar de basisschool gaat. Hoe kan ik haar helpen en kan ik pesterijen wel voorkomen?

Samen met Dave ben ik naar een basisschool op zoek gegaan die een heel goed anti-pestenbeleid heeft. We vonden een school waar we ons beiden goed bij voelden. Na een prettig gesprek met een leerkracht ben ik overtuigd. Er wordt nu veel meer gedaan om pesten en buitensluiten op scholen te voorkomen. Ook is er zelfs een Wet veiligheid op school en moet er op iedere school een veiligheidsplan aanwezig zijn”.

Het laatste wat ik wil is dat mijn dochter meemaakt wat ik heb meegemaakt.

 * Namen zijn gefingeerd